Συνέντευξη της κας Αθηνάς Κωνσταντίνου, Υπεύθυνης Εξεύρεσης Πόρων του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, στην Πρόεδρο του “CSR in Greece”, κα Όλγα Μπορνόζη www.csringreece.gr - COSMOTE Παρασκευή, 22 Μαρτίου 2013
Η κυρία Αθηνά Κωνσταντίνου, Υπεύθυνη Εξεύρεσης Πόρων του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, παρεχώρησε συνέντευξη στη Πρόεδρο του “CSR in Greece”, του Κέντρου Τεχνογνωσίας ΕΚΕ, κυρία Όλγα Μπορνόζη.
CSR in Greece: Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) είναι Ελληνική, Μη Κυβερνητική Οργάνωση, που ιδρύθηκε το 1989 για την υποστήριξη των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο και γενικότερα των ανθρώπων που δικαιούνται διεθνή προστασία και βρίσκονται στη χώρα μας. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για τους στόχους και το έργο σας? ¨Η: πώς ακριβώς βοηθάτε τον εξυπηρετούμενο πληθυσμό;
Αθηνά Κωνσταντίνου: Πρώτα απ’ όλα, είναι σκόπιμο να προσδιορίσουμε την ακριβή έννοια του «πρόσφυγα». Πρόσφυγας είναι, Σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση της Γενεύης για το Καθεστώς του των Προσφύγων του 1851, «…το πρόσωπο το οποίο εξαιτίας δικαιολογημένου φόβου δίωξης λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης ή πολιτικών πεποιθήσεων, βρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την υπηκοότητα και δεν μπορεί, ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν επιθυμεί να έχει την προστασία της χώρας αυτής…».
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, στον όρο «πρόσφυγας» περιλαμβάνει και τους δικαιούχους άλλου είδους διεθνούς προστασίας (όπως επικουρικής ή ανθρωπιστικού καθεστώτος), σύμφωνα με το ΠΔ 114/2010 καθώς επίσης και άλλες ευάλωτες περιπτώσεις υπηκόων τρίτων χωρών (όπως ασυνόδευτους ανήλικους, θύματα εμπορίας ανθρώπων, κλπ).
Με γνώμονα την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ανθρώπων αυτών, το ΕΣΠ καθημερινά υποδέχεται και παρέχει δωρεάν νομικές και κοινωνικές συμβουλές και υπηρεσίες σε αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και σε ανθρώπους που προέρχονται από τρίτες χώρες και δικαιούνται διεθνή προστασία με απώτερο στόχο τόσο την προστασία όσο και την ομαλή ένταξή τους. Ειδικό βάρος δίδεται στις πιο ευάλωτες περιπτώσεις, όπως είναι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, τα θύματα trafficking, κ.ά. Στην Οργάνωση απασχολούνται δικηγόροι, κοινωνικοί λειτουργοί, κοινωνικοί ανθρωπολόγοι, πολιτικοί επιστήμονες, διερμηνείς και διοικητικό προσωπικό ενώ οι δράσεις του ΕΣΠ λαμβάνουν χώρα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τον Έβρο (Ορεστιάδα, Αλεξανδρούπολη, Ροδόπη) αλλά και σε κάθε σημείο εισόδου στην Ελλάδα όταν υπάρχουν μαζικές αφίξεις ανθρώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας.
CSR in Greece: Συνεπώς, κύριο έργο του Συμβουλίου μπορούμε να πούμε ότι είναι το να εξυπηρετεί τους ανθρώπους αυτούς και να τους βοηθάει να θέσουν τις βάσεις για ένα νέο ξεκίνημα στην Ελλάδα.. Θα πρότεινα: Μπορείτε να μας πείτε πόσοι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες υπάρχουν στην Ελλάδα και πόσες υποθέσεις εκκρεμούν έως σήμερα? Κατά τη γνώμη σας, ποιο είναι το βασικότερο εμπόδιο που αντιμετωπίζουν στη χώρα μας οι άνθρωποι αυτοί;
Αθηνά Κωνσταντίνου: Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, τον Ιανουάριο του 2012 η Ελλάδα αριθμούσε 1 573 πρόσφυγες ενώ οι αιτούντες άσυλο έφθαναν τους 43 942. Ένα από τα βασικότερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που δικαιούνται και ζητούν διεθνή προστασία στη χώρα μας είναι η ίδια η πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου.
Το σύστημα ασύλου στην Ελλάδα θεωρείται το πλέον δυσλειτουργικό της Ευρώπης. Η πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου είναι –τουλάχιστον- περιορισμένη, με αποτέλεσμα άνθρωποι που δικαιούνται διεθνή προστασία, να μην καταφέρνουν να υποβάλουν το αίτημά τους και να παραμένουν επί μήνες στο περιθώριο αλλά και να κινδυνεύουν. Ανάμεσα στους πολλούς κινδύνους συγκαταλέγεται η σύλληψη και κράτηση υπό άθλιες συνθήκες αλλά ακόμη και η απέλαση. Την ίδια στιγμή, ακόμη και όσοι τελικά καταφέρνουν να ζητήσουν άσυλο, παραμένουν μετέωροι και το αίτημά τους σε εκκρεμότητα περιμένοντας επί χρόνια την τελική απόφαση των ελληνικών αρχών.
Εξού και ο πολύ σημαντικός αριθμός εκκρεμούντων υποθέσεων που ανέφερα προηγουμένως.
CSR in Greece: Αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τις δύσκολες οικονομικές συγκυρίες που επικρατούν σήμερα, από πού αντλείτε τους πόρους σας και πως επιβιώνετε ως ΜΚΟ ? συνεργάζεστε με άλλους φορείς, συμμετέχετε σε διεθνή δίκτυα;
Αθηνά Κωνσταντίνου: Το ΕΣΠ λειτουργεί κυρίως με πόρους και χρηματοδοτήσεις από Ευρωπαϊκά Προγράμματα. Βεβαίως, ένα σημαντικό μέρος των πόρων του ΕΣΠ προέρχεται από ιδιώτες, είτε μέσω χορηγιών είτε μέσω δωρεών. Οι καιροί είναι όντως πολύ δύσκολοι, με αποτέλεσμα να μειώνονται τόσο τα ευρωπαϊκά κονδύλια όσο και οι ιδιωτικοί μας πόροι. Για το λόγο αυτό οι προσπάθειές μας στο πλαίσιο του εταιρικού fundraising έχουν πολλαπλασιαστεί και, χάρη στην υποστήριξη που συνεχίζουμε να λαμβάνουμε, καταφέρουμε να υλοποιούμε τους στόχους μας με αμείωτο ζήλο.
Επιπλέον, το ΕΣΠ έχει Συμβουλευτική Ιδιότητα στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο του ΟΗΕ (ECOSOC), είναι επιχειρησιακός εταίρος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για Πρόσφυγες και Εξόριστους (ECRE), μέλος του Ευρωπαϊκού Προγράμματος για τα Παιδιά που έχουν Χωριστεί από τις οικογένειες τους (SCEP) και συμμετέχει στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ). Παράλληλα, η συμμετοχή μας σε διεθνή Δίκτυα όπως το European Council for Refugees and Exiles (ECRE), συμβάλλει σημαντικά στην ευρύτερη προβολή του έργου μας αλλά και, κυρίως, στην ουσιαστική και ενεργή εμπλοκή του φορέα σε πρωτοβουλίες και δράσεις που ξεπερνούν τα γεωγραφικά όρια της χώρας μας.
CSR in Greece: Μιλήστε μας λίγο για την Υπηρεσία Υποδοχής Προσφύγων που λειτουργεί στα γραφεία σας. Το Ίδρυμα Νιάρχου έχει συνεισφέρει οικονομικά σε αυτή σας την προσπάθεια με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Ποια είναι η πρόκληση που έχετε αναλάβει και ποιος ο τελικός στόχος;
Αθηνά Κωνσταντίνου: Η Υπηρεσία Υποδοχής Προσφύγων του ΕΣΠ, ένα από τα βασικότερα Προγράμματά μας, παρέχει την αναγκαία πληροφόρηση σε αιτούντες άσυλο, πρόσφυγες και γενικότερα ανθρώπους που δικαιούνται διεθνή προστασία στη χώρα μας, τους παραπέμπει στη Νομική ή/και την Κοινωνική Υπηρεσία του ΕΣΠ ανάλογα με τις ανάγκες τους και εξασφαλίζει έκτατη βοήθεια όταν υπάρχει επείγουσα ανάγκη (συνήθως σε είδος, όπως πχ γάλα και πάνες για μωρά, κλπ). Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη επαφή του εξυπηρετούμενου πληθυσμού με τους ανθρώπους και τις υπόλοιπες Υπηρεσίες του ΕΣΠ γι’ αυτό και η Υπηρεσία Υποδοχής Προσφύγων αποτελεί πρόγραμμα – πυρήνα του φορέα.
Το Ίδρυμα Σταύρου Νιάρχου, επιβεβαιώνοντας την εμπιστοσύνη του στο ΕΣΠ, στέκεται έμπρακτα στο πλευρό μας και στηρίζει τις προσπάθειές μας χρηματοδοτώντας το 50% του συνολικού κόστους της Υπηρεσίας Υποδοχής Προσφύγων για ένα έτος.
Προτεραιότητά μας είναι να συγκεντρώσουμε τώρα το υπόλοιπο 50%.
Η ιδιαιτερότητα της χορηγίας αυτής – και η πρόκληση που καλούμαστε να πετύχουμε - έγκειται στο γεγονός ότι, κάθε φορά που συγκεντρώνουμε ένα ποσό από κάποια χορηγία ή δωρεά, αυτομάτως το ποσό αυτό διπλασιάζεται από το Ίδρυμα Νιάρχου. Είναι το λεγόμενο challenge grant. Με άλλα λόγια, χάρη στην υποστήριξη του Ιδρύματος Νιάρχου, το κόστος λειτουργίας της Υπηρεσίας Υποδοχής Προσφύγων μειώνεται πρακτικά για εμάς κατά το ήμισυ και οι προσπάθειές μας για την εύρεση των απαραίτητων πόρων επικεντρώνονται σε έναν –ευκολότερο, αλλά πολύ σημαντικό – στόχο της τάξης των 170.000 ευρώ.
Τα χρήματα αυτά προσπαθούμε να τα συγκεντρώσουμε κινητοποιώντας εταιρείες (και ομίλους εταιρειών), κοινωφελή Ιδρύματα και ιδιώτες σε μία συλλογική προσπάθεια στήριξης του έργου μας. Κάθε βοήθεια που λαμβάνουμε έχει ουσιαστικά διπλή χρηματική αξία και πολλαπλασιαστικά οφέλη για το ΕΣΠ εφόσον το ποσό που εισπράττουμε διπλασιάζεται άμεσα από το Ίδρυμα Νιάρχου και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, διευκολύνεται η λειτουργία της Υπηρεσίας.
CSR in Greece: Κλείνοντας, πείτε μας για τη σημασία που πιστεύετε πως έχει η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, ειδικά σήμερα που είναι τόσο δύσκολα τα πράγματα στη Χώρα μας. Υπάρχει στήριξη στις ΜΚΟ και από ποιους;
Αθηνά Κωνσταντίνου: Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί έναν από τους βασικότερες πυλώνες του στρατηγικού σχεδιασμού και των ενεργειών για την εξεύρεση πόρων από τις ΜΚΟ σήμερα. Ευρύτερα διαδεδομένη στο εξωτερικό, η ΕΚΕ έχει ακόμη μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης στην Ελλάδα. Οι τομείς που επιλέγουν να στηρίξουν οι εταιρείες που υλοποιούν προγράμματα ΕΚΕ στη χώρα μας αντανακλούν τις εντονότερες κοινωνικές ανάγκες που διαφαίνονται σήμερα εν μέσω της πολυδιάστατης πλέον κρίσης που πλήττει τη χώρα μας. Η οικονομική στήριξη την οποία λαμβάνουν ΜΚΟ και άλλοι μη κερδοσκοπικοί φορείς στη χώρα μας μετουσιώνεται κατά κάποιο τρόπο σε χειροπιαστό έργο, σε λύσεις για προβλήματα που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες, ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες ή τομείς της κοινωνίας που χρήζουν επείγουσας προστασίας από σοβαρούς κινδύνους (όπως το περιβάλλον). Θεωρώ ότι κάθε εταιρεία έχει το χρέος να συνδράμει στη γενικότερη κοινωνική ευημερία με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, καταβάλλοντας ένα ποσοστό των κερδών της σε κοινωνικά έργα. Ωστόσο, είναι και υποχρέωση κάθε χρηματοδοτούμενης ΜΚΟ να κάνει σωστή χρήση της εν λόγω οικονομικής ενίσχυσης και να έχει μετρήσιμα αποτελέσματα με απόλυτη διαφάνεια. Για το λόγο αυτό δεσμευόμαστε συστηματικά έναντι των χορηγών μας ως προς τη δημοσίευση και την προβολή κάθε δράσης που υλοποιούμε με τη στήριξή τους, ενώ βεβαίως διατιθέμεθα να παράσχουμε αντίστοιχα και τα απαραίτητα για έλεγχο και αξιολόγηση στοιχεία.
Στο ΕΣΠ, θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική τη στήριξη που λαμβάνουμε από εταιρείες κάθε χρόνο, όχι μόνο από οικονομικής άποψης αλλά και υπό την έννοια της ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινού σε ένα θέμα που μας αγγίζει όλους σε καθημερινή βάση και που εντάσσεται στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Προσκαλούμε κάθε χορηγό εταιρεία που μας στηρίζει να επισκεφθεί τα γραφεία μας, κάθε εργαζόμενο ή στέλεχός της να συνδράμει, εάν το επιθυμεί, και σε προσωπικό επίπεδο, αφιερώνοντας λίγο από τον πολύτιμο χρόνο του για να αποκτήσει μια πληρέστερη εικόνα της δράσης μας και του δύσκολου έργο που έχουμε αναλάβει περισσότερα από είκοσι χρόνια τώρα. |